Mannenbillen als enig argument vóór een serie?

Gevarieerd programma
De relatief nieuwe, Nederlandse zender OUT TV — die ik hier en nu, voor de duidelijkheid ten behoeve van de lezers vast wel het predikaat homo-instituut mag geven, al vind ik dat het absoluut geen thema zou mogen zijn — presenteert veel populair vormgegeven programma's en een hoop rimram — doch dat doen alle andere zendgemachtigden met evenveel overtuiging — maar daarnaast ook enkele uitstekende series, zoals Queer as folk, en niet alleen de nieuwe Amerikaans-Canadese reeks (2000-2005), maar ook de inmiddels iets oudere Engelse uit 1999. Dat biedt de kijker, die indertijd niet in de gelegenheid is geweest om op één van de Nederlandse publieke zenders — was het niet de VPRO? — te kijken, alsnog een vergelijking te trekken qua kwaliteit, presentatie en uitwerking. 

Daarvoor is het echter noodzakelijk de programmagegevens van OUT TV heel goed te bestuderen, doch dat moet men bij andere, niet in de reguliere gidsen opgenomen, zenders evenzeer.

Negatieve elementen
Zonder hier nu gedetailleerd op het hele programma van deze zender te willen ingaan — daarvoor zou ik ruim de tijd moeten hebben — vallen vooral de immense slordigheid op waarmee de filmvertalers de gesproken teksten omzetten in wartaal: hier en daar wordt het origineel zoveel geweld aangedaan dat men aan de geestelijke vermogens van de 'vertalers' ernstige twijfel moet aanmelden. Niet zelden komt er het tegendeel te staan van wat degene in beeld zegt, en dat is niet alles, want kennelijk zijn degenen die deze taak van 'omzetten' op zich hebben genomen, niet bekend met het jargon dat in de getoonde 'kringen', respectievelijk sfeer wordt gebruikt.
Een tweede gruwel is het toekennen van een Engelstalige titel aan enkele van oorsprong Duitse reeksen die zijn overgenomen. Deze knieval voor het allesoverheersende Yankendom in de wereld valt strikt af te wijzen. Dat geldt ook voor Yankismen die worden ingezet in plaats van bestaande Nederlandse begrippen.

Armoe is troef
In de serie Dante's Cove, een ranzige soap over als menselijke wezens gepresenteerde lieden in en om een hotel die, vanwege wat 'ongeregeldheden' op een nabije begraafplaats, plotsklaps veranderen in vampiers maar daarbij wel hun menselijke gedaante behouden, zij het dat ze met hun ogen en vingertoppen de meest gruwelijke vernielingen kunnen aanrichten. De manier waarop dat gebeurt, is echter zo overmatig uitvergroot dat het verhaal in het gunstigste geval, alleen op de daarvoor geschikte momenten, op de lachspieren zou kunnen werken, ware het niet dat het al met al zo dilettantisch, en daardoor extreem ongeloofwaardig, is vormgegeven dat de Totale Verveling zich van je meester maakt. Niet in de laatste plaats doordat we dagelijks wel zo hier en daar een vampier in mensengedaante tegenkomen, die zich gewoon gekleed over straat begeeft of ergens binnenshuis ronddoolt. Weliswaar beschikken al dezulken niet over zichtbare vermogens die dood en verderf zaaien, maar zijn ze wel net zo verdorven. En over hun eventuele billen weten we niets.
Van alle in Dante's Cove voorkomende wezens van vlees en bloed is één vrouw in alle opzichten aanvaardbaar, en datzelfde geldt eveneens voor één man. Verder worden de kijkers — als gevolg van de, voornamelijk mannelijke, homoseksuele teneur — getrakteerd op een hele reeks, vooral fraaie, mannenbillen. Daar is niets tegen, niet als eventueel realistisch element, en al evenmin in esthetisch opzicht. Maar als je moet concluderen dat dit warempel het enige aantrekkelijke element van al die afleveringen vormt, blijkt de uitkomst onder de streep vrijwel nihil, want mannenbillen 'van formaat' komen we tegenwoordig in veel meer gewone speelfilms en series ook wel tegen.

Draak met zeven koppen
Alsof dat alles niet erg genoeg is, lopen beeld en geluid in deze reeks — althans in de gedeelten van enkele afleveringen die ik heb bekeken — niet synchroon. Kortom: een draak met zeven koppen.
Kennelijk is die reeks — het zijn er inmiddels zelfs al meer — bedoeld voor al degenen die niets anders zoeken dan platvloers vermaak en die bij voorkeur met een grote boog om kwaliteit heen gaan. Het komt overigens niet uitsluitend bij homo's voor, al zijn er boze tongen die dat nadrukelijk beweren. Kortom, Armoe is troef.
____________
Afbeeldingen
1. Voorzijde dvd-doos met afleveringen van de VS-Canadese versie van Queer as folk.
2. Charlie Hunnam, die in 1999 als negentienjarige acteur de rol van de 15-jarige jongen in de Britse reeks Queer as folk vertolkte.
3. Cassette met dvd's uit de serie Dante's Cove.
4. Cassette van Dante's Cove.

Pijnlijke degeneratie in de stiel filmvertalen

Leiderschap
De Franse uitdrukking traduire c'est trahir — vertalen is verraad plegen — is niet uit de lucht komen vallen, maar ooit ontstaan uit verbijstering over wat (een) vertaler(s) heeft (hebben) gemaakt van een tekst die oorspronkelijk toch iets anders inhield dan wat de lezers van de vertaling in kwestie voorgezet hebben gekregen.

De laatste weken heb ik van enkele films kleinere gedeelten gezien en van een goed een half uur durende jolige, van oorsprong Duitse, politieserie, een hele aflevering. Hoewel hetgeen ik als ondertitels te zien kreeg, veelal slechts een zeer geringe afspiegeling bleek te zijn van wat er door de protagonisten werd gezegd, waren er ook enkele Nederlandse teksten zo imbeciel dat ik er niet eens meer om kon meesmuilen. Want wie haalt het in een, zelfs beneveld, brein van het Duitse begrip Leidenschaft dan maar leiderschap te maken? Jawel, degene die, even tussen neus en lip, tijdens een verblijf in andere geestelijke dan wel fysieke sferen, snel nog een film moest vertalen. Veel passie of hartstocht voor die vorm van vertalen, was er in ieder geval niet bij toen de dader niet handelde, doch er slechts een slag naar sloeg, want de eerste vijf letters van Leidenschaft komen overeen met die van het Nederlandse woord leiderschap, en de lettercombinatie scha komt immers ook in beide woorden voor. Ach, en dan kan zo'n woordjesgoochelaar zich toch geen buil vallen door de natte vinger zijn werk te laten doen? Denkt zij of hij kennelijk. Doch de werkelijkheid is gewoon heel anders.

Tied of tired
Als u of ik in een Duitse tekst het begrip in die Wege leiten lezen, weten we toch wel dat dit in het Nederlands iets anders moet worden dan naar de wegen leiden. Doch dat stond onder in beeld. Maar was dat dan het ergste dat de kijkers werd voorgeschoteld? Nee hoor, kort tevoren zei iemand in een filmscène: "My hands are tied." Begint u verdenking te koesteren? Het werd: "Ik ben moe."
Misschien was de man in kwestie in het verhaal wel moe, hetgeen begrijpelijk zou zijn geweest, misschien was de acteur in kwestie wel heel erg moe, want had hij die vervelende scène wellicht 63 moeten overdoen. Maar in het scenario van de film werd de kijker niet vertrouwd gemaakt met dat al dan niet bestaande feit. Voor mijn part had de vertaler er , "Ik kan geen kant op", "Ik zit muurvast", Ik ben aan handen en voeten gebonden" van gemaakt, en misschien was de vertaler we heel moe, hetgeen je kunt begrijpen als het waar mocht wezen wat je zo over de toestand van die mensen hoort: zitten in een minuscuul hokje waar het om te stikken zo benauwd is, de werkdruk veelte hoog is, en waar dan ook nog eens moet worden gewerkt voor een habbekrats.
Misschien spelen dergelijke werkomstandigheden eveneens een rol bij het tot stand komen van het wanproduct waarvan wij het éne na het andere voorgezet krijgen. Misschien is dat de oorsprong van alle ellende en verwisselen de verantwoordelijke n enkelvoud met meervoud en andersom, en zorgen ze er door toevoeging of weglating van een woord voor een honderdtachtig graden verdraaide voorstelling van zaken.

Erger dan BRT-'vertalers'
Al decennia wapperen ons de tenen achter de oorlelletjes als gevolg van de misselijk makende domheid van vooral vertalingen die door 'werkers' van de zuiderburen-zender BRT worden vervaardigd, en die dan toch in de aftiteling worden vermeld. Niet alleen getuigt zulks van een totaal gebrek aan kennis en verantwoordelijkheidsgevoel, het brengt één voordeel met zich mee: de kijker weet wie hij in geval van nood in ieder geval niet moet raadplegen of zelfs meer dan dat, als het om 'vertaalwerk' uit het Engels, Duits of Frans gaat. Of geldt voor hen net als voor de thans nog dwazer lijkende daders van de veelvuldige verkrachting van ons Nederlands, in dienst of opdracht van een of ander vertaalbureau dat kennelijk ook niet helemaal meer bij de tijd is de bewering in één van de gewraakte afleveringen: "Ich bin Schauspieler", hetgeen werd omgezet tot "Ik ben een acteur." Als daar een accent op beide letters E in het woord EEN had gestaan, dan had je het kunnen verdedigen als projectie van het eigen onwezen, aangezien er meer filmvertalers acteur zijn, in de zin van dat zij doen alsof zij vertaler zijn.