Leiderschap
De Franse uitdrukking traduire c'est trahir — vertalen is verraad plegen — is niet uit de lucht komen vallen, maar ooit ontstaan uit verbijstering over wat (een) vertaler(s) heeft (hebben) gemaakt van een tekst die oorspronkelijk toch iets anders inhield dan wat de lezers van de vertaling in kwestie voorgezet hebben gekregen.
De Franse uitdrukking traduire c'est trahir — vertalen is verraad plegen — is niet uit de lucht komen vallen, maar ooit ontstaan uit verbijstering over wat (een) vertaler(s) heeft (hebben) gemaakt van een tekst die oorspronkelijk toch iets anders inhield dan wat de lezers van de vertaling in kwestie voorgezet hebben gekregen.
De laatste weken heb ik van enkele films kleinere gedeelten gezien en van een goed een half uur durende jolige, van oorsprong Duitse, politieserie, een hele aflevering. Hoewel hetgeen ik als ondertitels te zien kreeg, veelal slechts een zeer geringe afspiegeling bleek te zijn van wat er door de protagonisten werd gezegd, waren er ook enkele Nederlandse teksten zo imbeciel dat ik er niet eens meer om kon meesmuilen. Want wie haalt het in een, zelfs beneveld, brein van het Duitse begrip Leidenschaft dan maar leiderschap te maken? Jawel, degene die, even tussen neus en lip, tijdens een verblijf in andere geestelijke dan wel fysieke sferen, snel nog een film moest vertalen. Veel passie of hartstocht voor die vorm van vertalen, was er in ieder geval niet bij toen de dader niet handelde, doch er slechts een slag naar sloeg, want de eerste vijf letters van Leidenschaft komen overeen met die van het Nederlandse woord leiderschap, en de lettercombinatie scha komt immers ook in beide woorden voor. Ach, en dan kan zo'n woordjesgoochelaar zich toch geen buil vallen door de natte vinger zijn werk te laten doen? Denkt zij of hij kennelijk. Doch de werkelijkheid is gewoon heel anders.
Tied of tired
Als u of ik in een Duitse tekst het begrip in die Wege leiten lezen, weten we toch wel dat dit in het Nederlands iets anders moet worden dan naar de wegen leiden. Doch dat stond onder in beeld. Maar was dat dan het ergste dat de kijkers werd voorgeschoteld? Nee hoor, kort tevoren zei iemand in een filmscène: "My hands are tied." Begint u verdenking te koesteren? Het werd: "Ik ben moe."
Misschien was de man in kwestie in het verhaal wel moe, hetgeen begrijpelijk zou zijn geweest, misschien was de acteur in kwestie wel heel erg moe, want had hij die vervelende scène wellicht 63 moeten overdoen. Maar in het scenario van de film werd de kijker niet vertrouwd gemaakt met dat al dan niet bestaande feit. Voor mijn part had de vertaler er , "Ik kan geen kant op", "Ik zit muurvast", Ik ben aan handen en voeten gebonden" van gemaakt, en misschien was de vertaler we heel moe, hetgeen je kunt begrijpen als het waar mocht wezen wat je zo over de toestand van die mensen hoort: zitten in een minuscuul hokje waar het om te stikken zo benauwd is, de werkdruk veelte hoog is, en waar dan ook nog eens moet worden gewerkt voor een habbekrats.
Misschien spelen dergelijke werkomstandigheden eveneens een rol bij het tot stand komen van het wanproduct waarvan wij het éne na het andere voorgezet krijgen. Misschien is dat de oorsprong van alle ellende en verwisselen de verantwoordelijke n enkelvoud met meervoud en andersom, en zorgen ze er door toevoeging of weglating van een woord voor een honderdtachtig graden verdraaide voorstelling van zaken.
Erger dan BRT-'vertalers'
Al decennia wapperen ons de tenen achter de oorlelletjes als gevolg van de misselijk makende domheid van vooral vertalingen die door 'werkers' van de zuiderburen-zender BRT worden vervaardigd, en die dan toch in de aftiteling worden vermeld. Niet alleen getuigt zulks van een totaal gebrek aan kennis en verantwoordelijkheidsgevoel, het brengt één voordeel met zich mee: de kijker weet wie hij in geval van nood in ieder geval niet moet raadplegen of zelfs meer dan dat, als het om 'vertaalwerk' uit het Engels, Duits of Frans gaat. Of geldt voor hen net als voor de thans nog dwazer lijkende daders van de veelvuldige verkrachting van ons Nederlands, in dienst of opdracht van een of ander vertaalbureau dat kennelijk ook niet helemaal meer bij de tijd is de bewering in één van de gewraakte afleveringen: "Ich bin Schauspieler", hetgeen werd omgezet tot "Ik ben een acteur." Als daar een accent op beide letters E in het woord EEN had gestaan, dan had je het kunnen verdedigen als projectie van het eigen onwezen, aangezien er meer filmvertalers acteur zijn, in de zin van dat zij doen alsof zij vertaler zijn.
Als u of ik in een Duitse tekst het begrip in die Wege leiten lezen, weten we toch wel dat dit in het Nederlands iets anders moet worden dan naar de wegen leiden. Doch dat stond onder in beeld. Maar was dat dan het ergste dat de kijkers werd voorgeschoteld? Nee hoor, kort tevoren zei iemand in een filmscène: "My hands are tied." Begint u verdenking te koesteren? Het werd: "Ik ben moe."
Misschien was de man in kwestie in het verhaal wel moe, hetgeen begrijpelijk zou zijn geweest, misschien was de acteur in kwestie wel heel erg moe, want had hij die vervelende scène wellicht 63 moeten overdoen. Maar in het scenario van de film werd de kijker niet vertrouwd gemaakt met dat al dan niet bestaande feit. Voor mijn part had de vertaler er , "Ik kan geen kant op", "Ik zit muurvast", Ik ben aan handen en voeten gebonden" van gemaakt, en misschien was de vertaler we heel moe, hetgeen je kunt begrijpen als het waar mocht wezen wat je zo over de toestand van die mensen hoort: zitten in een minuscuul hokje waar het om te stikken zo benauwd is, de werkdruk veelte hoog is, en waar dan ook nog eens moet worden gewerkt voor een habbekrats.
Misschien spelen dergelijke werkomstandigheden eveneens een rol bij het tot stand komen van het wanproduct waarvan wij het éne na het andere voorgezet krijgen. Misschien is dat de oorsprong van alle ellende en verwisselen de verantwoordelijke n enkelvoud met meervoud en andersom, en zorgen ze er door toevoeging of weglating van een woord voor een honderdtachtig graden verdraaide voorstelling van zaken.
Erger dan BRT-'vertalers'
Al decennia wapperen ons de tenen achter de oorlelletjes als gevolg van de misselijk makende domheid van vooral vertalingen die door 'werkers' van de zuiderburen-zender BRT worden vervaardigd, en die dan toch in de aftiteling worden vermeld. Niet alleen getuigt zulks van een totaal gebrek aan kennis en verantwoordelijkheidsgevoel, het brengt één voordeel met zich mee: de kijker weet wie hij in geval van nood in ieder geval niet moet raadplegen of zelfs meer dan dat, als het om 'vertaalwerk' uit het Engels, Duits of Frans gaat. Of geldt voor hen net als voor de thans nog dwazer lijkende daders van de veelvuldige verkrachting van ons Nederlands, in dienst of opdracht van een of ander vertaalbureau dat kennelijk ook niet helemaal meer bij de tijd is de bewering in één van de gewraakte afleveringen: "Ich bin Schauspieler", hetgeen werd omgezet tot "Ik ben een acteur." Als daar een accent op beide letters E in het woord EEN had gestaan, dan had je het kunnen verdedigen als projectie van het eigen onwezen, aangezien er meer filmvertalers acteur zijn, in de zin van dat zij doen alsof zij vertaler zijn.
